Λύσσα ένα θανατηφόρο νόσημα, προσβάλλει όλα τα θηλαστικά ακόμα και τον άνθρωπο

Η λύσσα είναι θανατηφόρο νόσημα, προκαλείται από ιό και προσβάλλει όλα τα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου.

Ο ιός βρίσκεται στο σάλιο του λυσσασμένου ζώου και έτσι μεταδίδεται κυρίως με το δάγκωμα, καθώς και με την απλή επαφή μέσω αμυχών του δέρματος με το μολυσμένο σάλιο. Στη συνέχεται διασπείρεται στο νευρικό σύστημα και στους σιελογόνους αδένες.

Η διάρκεια που μεσολαβεί από τη μόλυνση ενός ζώου με λύσσα ως την εκδήλωση των συμπτωμάτων κυμαίνεται από 2 έως 24 εβδομάδες. Η απέκκριση του ιού στο σάλιο, με αποτέλεσμα το μολυσμένο ζώο να μπορεί να μεταδώσει πλέον τη λύσσα, ξεκινάει 10 περίπου ημέρες πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων στο ζώο αυτό. Για το λόγο αυτό , αν ένα ανεμβολίαστο οικόσιτο ζώο (σκύλος ή γάτα) δαγκώσει άλλο ζώο ή άνθρωπο, πρέπει το πρώτο να παρακολουθείται στενά τις επόμενες 10 ημέρες για την τυχόν εκδήλωση συμπτωμάτων λύσσας.

Η τυπική εκδήλωση της λύσσας στα ζώα χαρακτηρίζεται αρχικά από ήπια συμπτώματα όπως αλλαγή της συμπεριφοράς, πυρετό και ευαισθησία στην περιοχή του τραύματος. Στη συνέχεια παρατηρείται υπερδιέγερση του ζώου, αδιάκοπη και άσκοπη περιπλάνηση, επιθετική συμπεριφορά σε ζώα, ανθρώπους αλλά και αντικείμενα, έντονο γαύγισμα ή νιαούρισμα, ενώ μπορεί να εκδηλωθούν αταξία, παράλυση και επιληπτικές κρίσεις. Σε πιο προχωρημένα στάδια το ζώο προοδευτικά παραλύει, ξεκινώντας συνήθως από το δαγκωμένο άκρο, ενώ λόγω της παράλυσης του φάρυγγα και του λάρυγγα δυσκολεύεται να φάει, εμφανίζει σιελόρροια και πτώση της κάτω σιαγόνας. Στο τέλος τα ζώα πέφτουν σε λήθαργο και κώμα ενώ ο θάνατος επέρχεται τελικά λόγω ασφυξίας από την παράλυση των αναπνευστικών μυών.

Κάποια ζώα εμφανίζουν την άτυπη μορφή της λύσσας, με αποτέλεσμα να μην εκδηλώνουν τα παραπάνω συμπτώματα και πιθανόν και να αναρρώσουν. Αυτά είναι τα πιο επικίνδυνα γιατί παραμένουν φορείς για μεγάλα χρονικά διαστήματα διασπείροντας τον ιό στην φύση.

Στον άνθρωπο η νόσος αργεί περισσότερο να εκδηλωθεί από ότι στα κατοίκιδια ζώα. Ο χρόνος επώασης του νοσήματος κυμαίνεται από λίγες ημέρες έως και χρόνια, συνήθως όμως εκδηλώνεται σε 3-8 βδομάδες. Αρχικά τα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόμοια με αυτά της γρίπης. Στη συνέχεια μπορεί να εμφανίσουν σωματική κατάπτωση, διαταραχές του ύπνου , πυρετό, ενώ σε πιό προχωρημένα στάδια σπασμούς με σιελόρροια και δίψα, φωτοφοβία και υδροφοβία (φόβος για το νερό) και στο τέλος παράλυση και θάνατο.

Η διάγνωση στα ζώα γίνεται αρχικά από την κλινική εικόνα, αλλά επιβεβαιώνεται μόνο με εργαστηριακή απομόνωση του ιού της λύσσας από τον εγκέφαλο των μολυσμένων ζώων.

Δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για τη λύσσα αν εκδηλωθούν συμπτώματα.Μετα την εκδήλωση των συμπτωμάτων στον άνθρωπο ή τα ζώα σχεδόν το 100% πεθαίνουν. Για το λόγο αυτό για όλα τα λυσσύποπτα ζώα πρέπει να ενημερώνονται οι αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες (Δ/νση Κτηνιατρικής και Δ/νση Υγείας).

Eάν κάποιο άτομο δαγκωθεί ή έρθει με άλλο τρόπο σε επαφη με τον ιό της λυσσας πρεπει να πλύνει καλά το τραύμα με νερό και σαπούνι , να βάλει στην πληγή οινόπνευμα ή ιώδιο που αδρανοποιούν τον ιό και να αναζητήσει ιατρική βοήθεια.

Ο προληπτικός εμβολιασμός με το ανθρώπινο αντιλυσσικό εμβόλιο αφορά κυρίως άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως επαγγελματίες υγείας Κτηνιάτρους ή άλλους που χειρίζονται υλικά απο ύποπτα ή νοσούντα ζώα ή άλλους επαγγελματίες που απασχολούνται στα προγράμματα επιτήρησης και καταπολέμησης του νοσήματος.

Το εμβόλιο γίνεται σε 3 δόσεις σε διάστημα 1 μήνα με ενέσεις στο δελτοειδή μυ(μπράτσο). Το εμβόλιο ειναι σχεδον 100% αποτελεσματικό, παρέχει δηλαδή ικανοποιητική ανοσία σε υγιή άτομα που αναπτύσσεται σε 7-14 μέρες μετα την 3η δόση και διαρκεί 1-2 έτη. Το ίδιο εμβόλιο μαζι με ορό (ανοσοσφαιρίνη) χρησιμοποιείται και κατά την προληπτική θεραπεία μετα την έκθεση κάποιου ατόμου στον ιό της λύσσας σε θεραπευτικό σχήμα που αποφασίζει για καθε περίπτωση ο ιατρός. Αυτό που επιτυγχάνεται με τον εμβολιασμό πριν την έκθεση είναι να δίνεται περισσότερος χρόνος για αναζήτηση ιατρικής βοήθειας και να καλύπτονται περιπτώσεις που η επαφή με τον ιό δεν έγινε αντιληπτή.

Πλέον, μετά τα επιβεβαιωμένα κρούσματα λύσσας στη βόρεια Ελλάδα και στη Θεσσαλία, μιλάμε για επανεμφάνιση του νοσήματος στην χώρα μας μετά από 25 χρόνια. Το σημαντικότερο μέτρο πρόληψης είναι ο εμβολιασμός όλων των δεσποζόμενων και αδέσποτων σκύλων και γατών, ειδικά αυτών που ζουν στην επαρχία. Επειδή, οι κύριοι φορείς λύσσας είναι τα άγρια ζώα, άμεσο κίνδυνο διατρέχουν οι ποιμενικοί και κυνηγετικοί σκύλοι που έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να έρθουν σε επαφή με τέτοια ζώα.

Τα ζώα συντροφιάς (σκύλοι και γάτες) εμβολιάζονται με ενέσιμο αδρανοποιημένο εμβόλιο που έχει ελάχιστες παρενέργειες.Το εμβόλιο πρέπει απαραίτητα να γίνεται απο κτηνίατρο που στη συνέχεια καταγράφει σε βιβλίο διαθέσιμο στις κτηνιατρικές υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ τα αντιλυσσικά εμβόλια και τα στοιχεία των ζώων στα οποία τα διενήργησε, καθώς και τα στοιχεία των ιδιοκτητών τους. O εμβολιασμος για τα κατοικίδια ζώα γίνεται σε ηλικία 11-12 εβδομάδων. Η ανοσία αποκτάται περίπου 20 ημέρες μετά τον εμβολιασμό.

Στον ιδιοκτήτη του ζώου δίνεται βιβλιάριο υγείας που φέρει την ετικέτα του εμβολίου, τη σφραγίδα και την υπογραφή του κτηνιάτρου, καθώς και ειδική κονκάρδα που υποδηλώνει τον αντιλυσσικό εμβολιασμό. Η επανάληψη του εμβολίου γίνεται σε χρόνο που συνιστα ο κάθε κατασκευαστής.

ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
DVM. ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
Λ.Θρακομακεδόνων 210 Αχαρναί
Τηλ. 210-2431536/ 6973036682 e-mail: prokopioualex@yahoo.gr
www.diagnovetcenter.gr